Wetgeving

Voetbescherming (werkschoenen)

Veiligheidsschoenen worden op veel werkplekken gebruikt. Het voorkomt verwondingen doordat de voeten beschermd zijn tegen vallende voorwerpen, tegen het doortrappen van scherpe dingen of tegen elektrische schokken of uitglijden. Een voetblessure voorkomen door veiligheidsschoenen te dragen voorkomt veel ongemak en verzuim.

Wat zijn de risico’s van werk zonder voetbescherming

Bij verschillende werkzaamheden is het nodig om gebruik te maken van veiligheidsschoenen. 

Aan welke gevaren iemand blootstaat hangt af van de soort werk die gedaan wordt.

Veiligheidsschoenen kunnen beschermen tegen:

• Hitte;
• Vuur;
• Kou;
• Gevaarlijke stoffen;
• Snijden/steken/prikken;
• Vloeistof;
• Elektrische schokken.

Het kan nodig zijn om ook gebruik te maken van andere persoonlijke beschermingsmiddelen, bijvoorbeeld beschermende kleding of veiligheidshandschoenen.

Verschillende soorten voetbescherming

Er zijn verschillende soorten schoenen op de markt om voeten te beschermen tegen de bestaande risico’s. Het is belangrijk dat werkgever en werknemer samen kijken welke schoenen het meest geschikt zijn voor de nodige bescherming.

De keuze van veiligheidsschoenen

Het begrip veiligheidsschoen kan over verschillende modellen schoeisel gaan: lage schoen, laars, hoog of halfhoog of laag. Maar ook houten klompen kunnen in sommige gevallen tot veiligheidsschoen gerekend worden. De keuze van de veiligheidsschoen moet zijn afgestemd op het werk en de werkomstandigheden.

Er zijn veel soorten veiligheidsschoenen verkrijgbaar en er zijn vele leveranciers. Het is aan te bevelen de informatie die de leverancier van de veiligheidsschoenen verschaft te raadplegen wanneer veiligheidsschoenen gekozen moeten worden, zodat de meest geschikte schoenen voor de specifieke omstandigheden binnen een bedrijf gekozen kunnen worden.

Draagcomfort versus bescherming

Het draagcomfort kan verschillend zijn bij een hoog of een laag model schoen. Iemand die veel knielend werk moet doen, vindt een laag model misschien prettiger, omdat de voet dan makkelijker te bewegen is.

Het materiaal waar de veiligheidsschoenen van gemaakt zijn, kan bijdragen aan het draaggemak. Een schoen van leer zit anders dan een van kunststof. Hoewel er veel soorten kunststof zijn die onderling ook verschillen. De beschermende werking van veiligheidsschoenen moet voorop staan.

Maatwerk

Als het persoonlijk beschermingsmiddel voor iemand op maat is gemaakt, moet regelmatig gecontroleerd worden of het persoonlijke beschermingsmiddel nog past en of het nog de bescherming biedt waar het voor bedoeld is. Hoe vaak en hoe zo’n controle moet gebeuren, staat in de gebruiksaanwijzing of in de instructies van de fabrikant.

Steunzolen en orthopedische aanpassingen

Wanneer gewoon veiligheidsschoeisel niet geschikt is, omdat er steunzolen in moeten of omdat er orthopedische aanpassingen nodig zijn, moet er op gelet worden dat dit niet ten koste gaat van de bescherming. Het kan nodig zijn om bij een gespecialiseerde leverancier geschikte schoenen te laten maken.

Net als voor alle andere persoonlijke beschermingsmiddelen, moet de werkgever ervoor zorgen dat aangepaste veiligheidsschoenen aan de werknemer kosteloos verstrekt worden.

Hoe moet er worden omgegaan met voetbescherming?

Veiligheidsschoenen moeten net als alle persoonlijke beschermingsmiddel altijd volgens de instructies van de fabrikant gebruikt worden. Let hierbij ook op de veroudering van het materiaal en op de levensduur zoals de fabrikant die vermeld heeft.

De werknemer moet overleggen met de werkgever over de ergonomie van de beschermingsmiddelen. Als de veiligheidsschoenen goed passen en comfortabel zijn om te dragen, zullen ze gedragen worden wanneer het nodig is, zonder bij het werk te hinderen.

Ook is het belangrijk dat de voorschriften over onderhoud, reiniging en vervanging van het persoonlijk beschermingsmiddel goed opgevolgd worden. Dat geldt natuurlijk ook voor losse onderdelen als die bij het persoonlijke beschermingsmiddel horen.

Beschikbaar stellen van persoonlijke beschermingsmiddelen

Als in het werk persoonlijke beschermingsmiddelen nodig zijn, is de werkgever verplicht om dat ter beschikking van de werknemer te stellen. De kosten hiervan zijn ten laste van de werkgever. De werknemer krijgt het persoonlijke beschermingsmiddel voor het werk ter beschikking zonder dat hij er zelf kosten voor hoeft te maken.

Eisen aan het persoonlijke beschermingsmiddel

Elk persoonlijke beschermingsmiddel moet voldoen aan wettelijke essentiële veiligheids- en gezondheidseisen. Een persoonlijke beschermingsmiddel dat aan alle wettelijke eisen voldoet, moet een CE-markering hebben (Conformité Européenne). Het is voor de gebruiker dus makkelijk om te controleren of het persoonlijk beschermingsmiddel dat aan hem verstrekt is, een goed product is.

Een goed product moet ook goed gebruikt worden. Anders beschermt het niet en wordt het voor niets gebruikt. Bij het persoonlijk beschermingsmiddel moet daarom een instructie meegeleverd worden. Daarin staat in ieder geval:

• Waar tegen het persoonlijke beschermingsmiddel beschermt;
• Hoe het op een goede manier gebruikt wordt;
• Hoe het op een goede manier bewaard en onderhouden wordt;
• Hoe lang het mee gaat.

Keuze van een persoonlijk beschermingsmiddel

De keuze voor een persoonlijk beschermingsmiddel volgt uit de risico-inventarisatie en-evaluatie. Een belangrijke voorwaarde is vanzelfsprekend: het gekozen beschermingsmiddel moet een goede bescherming bieden tegen het gesignaleerde gevaar. Daarnaast is het heel belangrijk dat het beschermingsmiddel door de medewerker goed gebruikt wordt.

Daarom is het aan te bevelen dat de werkgever en werknemer met elkaar bespreken wat een geschikt beschermingsmiddel is voor de specifieke werksituatie. Zodat als de werkgever het persoonlijk beschermingsmiddel aanschaft, hij een overweging heeft kunnen maken over de geschiktheid (doeltreffende bescherming) en de prijs van het persoonlijk beschermingsmiddel.

De medewerker heeft in dat geval kunnen aangeven wat voor hem belangrijke aspecten zijn waar een geschikt beschermingsmiddel aan moet voldoen zodat het makkelijk en goed gebruikt kan worden. Dat kunnen aspecten zijn als comfort, pasvorm, gebruiksgemak tijdens het werk, onderhoud.

Een persoonlijk beschermingsmiddel is persoonlijk

Zoals de naam al zegt, is een persoonlijk beschermingsmiddel bedoeld voor gebruik door één persoon. Maar als de omstandigheden dat vereisen, mag bij wijze van uitzondering het persoonlijk beschermingsmiddel door meerdere mensen gebruikt worden. Dan moet er wel voor gezorgd worden dat de verschillende gebruikers van het beschermingsmiddel geen gezondheids- of hygiëne problemen krijgen.

Een persoonlijk beschermingsmiddel wordt altijd gedragen of vastgehouden door een persoon. Dat betekent dat elk gebruik door meerdere personen in principe niet gewenst is en gepaard gaat met twee vragen:

1. Biedt het persoonlijk beschermingsmiddel in elk geval de benodigde bescherming?
2. Is dergelijk gebruik op een hygiënische wijze mogelijk?

Voorbeeld; Delen van een persoonlijk beschermingsmiddel

Wel mogelijk om te delen: Kleding die tegen ioniserende straling beschermt die over de eigen kleding wordt gedragen.

Niet mogelijk om te delen: Werkschoenen– dit is niet op een hygiënische wijze mogelijk.